25-11-2021 | blog
Een tijdje terug legde adviseur Karlijn van Kats in haar blog uit wat Participatief Actieonderzoek inhoudt. Deze keer blogt collega Marieke de Jong over hoe zij dit participatief actieonderzoek samen met Karlijn, Denise Filippo en Youssra al Gani uitvoert in de wijk Rijnhuizen in Nieuwegein.
"Rijnhuizen is een nieuwe woonwijk in Nieuwegein. Een voormalig bedrijventerrein dat langzaam transformeert. Wij onderzoeken namens de vijf gezondheidscentra rondom Rijnhuizen welke zorg- en welzijnsstructuur er nodig is in de wijk. Want er is nu nog niks aanwezig. Dat geeft ons wel een mooie ‘blanco’ setting om te kijken hoe dit vorm kan krijgen vanuit principes als positieve gezondheid, preventie, zelfregie en samenwerking tussen welzijn en zorg.
Dit doen we met een participatief actieonderzoek, waarbij alle betrokkenen een stem hebben. Dus niet alleen de professionals, maar juist ook de bewoners van de wijk. En gaan we community up met elkaar aan de slag op dit thema.
We zijn gestart met het maken van een onderzoeksontwerp. Met onder andere onze hoofd- en deelvragen, de Participatief Actieonderzoek (PAO) ‘community’ (ofwel de betrokken partijen) en welke onderzoeksmethodes we willen gebruiken. Dit deel van het onderzoek is wat we vanachter het bureau kunnen bedenken. Op basis van onze bevindingen passen we het onderzoeksontwerp steeds aan.”
“Ook hebben we een begin gemaakt met dataverzameling: deskresearch, rondjes door de wijk lopen en interviews afnemen. Het blijkt goed te lukken om relevante professionals te bereiken. Op aanbeveling van de geïnterviewden moeten we zelfs oppassen dat we de cirkel niet te groot maken.”
Inwoners bereiken
“Maar hoe spreken we inwoners? Tijdens onze wandelingen door de wijk komen we zeer sporadisch mensen tegen. We ontdekken al snel achter dat er geen ontmoetingsplekken zijn in de wijk. Ik zag ons bij speeltuintjes zitten met een kan koffie, bij de supermarkt staan met een enquête, of bij een buurtcafétje gesprekken aan de bar voeren en posters ophangen. Maar dit blijkt er allemaal niet te zijn. De voorzieningen zijn nog niet veranderd naar wat in mijn ogen een standaard woonwijk is.
Om inwoners toch te bereiken hebben we ze met een flyer uitgenodigd om mee te denken. We hebben die flyer in iedere brievenbus in Rijnhuizen gestopt. En krijgen daar leuke reacties op. We ontdekten ook dat er een Facebook-pagina van Rijnhuizen bestaat en we hebben leuk contact gelegd met de beheerder. Zij blijkt de ambitie te hebben om een wijkplatform op te richten. Verder ‘patrouilleren’ we rond 18u in de wijk om mensen die uit hun werk komen te kunnen treffen. Zo spreken we toch langzamerhand steeds meer inwoners en ontwikkelen we een beeld van wat zij belangrijk vinden als het gaat om ‘gezond en wel wonen in Rijnhuizen’.”
Aan de slag met onze ‘olifant’
“Na de dataverzameling volgt de analyse hiervan. Dit is één van de weinige dingen die participatief actieonderzoekers zonder betrokkenen doen. Binnenkort organiseren we een bijeenkomst voor alle betrokkenen die we hebben gesproken. Hier delen we de uitkomsten van onze analyse en maken we een start met het formuleren van actieplannen. Oftewel, we laten we onze ‘olifant’ zien en bewegen naar actie. Ik hoor u denken: Onze olifant? Dit is een begrip dat door actieonderzoekers vaak noemen in dit stadium. Hieronder zie je de olifant.”
Bron afbeelding: Eelderink, 2020. Handboek Participatief Actieonderzoek – Samen bouwen aan een betere wereld. p.52
“De olifant staat symbool voor de visualisatie van alle bevindingen, van de gehele dataverzameling van deskresearch tot aan de gesprekken. Alle bevindingen worden zonder bron, anoniem in beeld gebracht. Alles met eenzelfde weging. De visie van een inwoner heeft een even grote plek als de visie van een directeur. Wat vooral de magic van de olifant is: door de diverse perspectieven in beeld te krijgen en te presenteren, zien mensen opeens dat hun overtuiging slechts een deel van het geheel van de werkelijkheid is. Dat zij niet te maken hebben met ‘een touw’, maar het om de staart van een grote olifant blijft te gaan! Door dit andere perspectief, wat deels herkenning oproept en deels nieuw is voor betrokkenen, ontstaan nieuwe beelden, associaties en vooral… nieuwe ideeën voor oplossingsrichtingen. Doordat er meer beeld is van het geheel, ziet men nieuwe verbindingen en oorzaak en gevolg relaties. We laten deelnemers dit inzicht, de eigen ideeën en de ideeën van anderen combineren. Zo ontstaan er nieuwe oplossingsrichtingen die de basis vormen voor actieplannen om samen uit te voeren.
Wij gaan ervoor om deze ‘olifant-magic’ te faciliteren en hopen op een bijeenkomst die bruikbare ideeën en oplossingen oplevert. En vooral ook zin en energie oproept bij alle betrokken mensen om deze ideeën om te zetten in actieplannen en aan de slag te gaan! Zo bouwen de inwoners van Rijnhuizen zelf aan gezond wonen en leven in hun wijk. De volgende keer lees je hier meer over!”
