Zorgkosten omlaag? Eerst gezondheidsinvesteringen omhoog!

Het koekoeksjong. Dat is voor sommigen de beschrijving van onze Nederlandse zorgkosten. Met daarbij waarschuwende woorden: als ze niet lager worden dan moeten we snijden in onderwijs, cultuur, politie of een andere publieke taak waar we waarde aan toekennen.

Waarom zijn de zorgkosten zo hoog? We worden ouder en er zijn steeds meer opties. Zo creëert ook aanbod de vraag: als er meer mogelijk is, dan willen we ook meer. Heb je gehoord van een nieuwe behandeling die voor jou helpt? Dan wil je die natuurlijk ondergaan. Tot nu toe hebben we ons dit ook kunnen veroorloven; ondanks de hoge kosten is de financiële situatie van Nederland in Europa nog steeds gunstig.

We zijn het er ook over eens dat we de kosten willen verlagen. Maar hoe dan? Kan de organisatie van de zorg simpeler en daarmee efficiënter? Waarschijnlijk wel. We kennen allemaal wel iemand die met veel doorverwijzingen en lang wachten uiteindelijk geholpen is met iets wat zo simpel leek. Toch heeft de COVID-crisis laten zien dat ons zorgsysteem behoorlijk ‘lean’ is ingericht. Soms zelfs een beetje té lean. Er is misschien nog wat snelle winst te behalen, maar geen grote winst.   

Hoe dan wel? Focus naar preventie en gezondheid: zorgen dat er minder zorg nodig is. Politiek gezien is dit niet een beleidsterrein waar je gemakkelijk succes behaalt. Het vergt een lange adem, het vergt investeren zonder snelle ‘return on investment’. Maar er is wel degelijk resultaat.

We zien bij investeringen in Kansrijke Start dat het aantal preventieve huisbezoeken, bij zwangeren in een kwetsbare situatie, met een factor zes is toegenomen. Lagere kosten nu? Nee. Gelukkigere inwoners? Ja. Lagere kosten in 2030? Ja. Omdat deze bezoeken ervoor zorgen dat actief gehandeld worden op gebieden die anders buiten zicht blijven én wel impact hebben op gezondheid. Denk maar eens mogelijke geldzorgen, goede voeding en beweging. Nu handelen zorgt voor grotere kansen op goede gezondheid en daarmee voor lagere kosten straks.

Iets preciezer betekent preventie dat er op het niveau van grote groepen op langere termijn minder zorgvraag zal zijn. Leidt dat tot financiële resultaten binnen één kabinetsperiode? Ja, maar dan wel aan de kant van investering. We zullen investeringen moeten doen in gezondheid in brede zin. Nu hogere kosten maken is de slimste investering die we kunnen doen.