Wie is verantwoordelijk voor gezondheid?

Raedelijn adviseur Karlijn van Kats bezocht met enthousiasme de ‘Dag van de Preventie’, haar collega Marieke de Jong las geïntrigeerd een artikel in de Volkskrant van 3 oktober met de kop: ‘Wie arm is en laagopgeleid is ongezonder en sterft vaak eerder dan een hogeropgeleide, rijkere leeftijdsgenoot’. In beide situaties kwamen Jochen Mierau, hoogleraar economie en Ruben Wenselaar, directeur Menzis aan het woord. Karlijn en Marieke vragen zich af: wie is verantwoordelijk voor gezondheid?

“De alarmbel klinkt luid: gezondheidsverschillen worden jaar op jaar groter. Corona versterkt dit nog eens. Hoeveel er ook wordt geprobeerd, het slaat blijkbaar geen deuk in een pakje boter. Zo zegt huisarts Amanda de Glanville in de Volkskrant: ‘waar elders in Den Haag mensen gezondheidsklachten krijgen vanaf hun zeventigste, zijn ze hier met 55 al echt oud’ 

Menzis directeur Ruben Wenselaar pleit voor een politieke verantwoordelijke; een gezagsdrager die kan worden afgerekend op slechtere volksgezondheid. Pas dan worden de verschillen kleiner, zegt hij. Op de Dag van de Preventie pleitte hij voor een ‘gezondheidsplicht’ naast de ‘zorgplicht’ van de zorgverzekeraars.

Als adviseurs maar ook als mens zijn wij hierdoor geïnspireerd en herkennen dat er veel geprobeerd wordt. Dat doen we nota bene zelf ook in ons werk bij Raedelijn. Maar om daadwerkelijk verschil te maken, is er echt iets structureel anders nodig. Op systeemniveau. Zolang partijen betaald worden op basis van handelingen/verrichtingen voor ziekte, blijven preventieve maatregelen hopeloos achterlopen. Het huidige systeem lijkt als het ware ‘dweilen met de kraan open’ te stimuleren. Zo zegt hoogleraar Jochen Mierau: ‘Alle overheidsprogramma’s om de verschillen te verkleinen hebben averechts uitgepakt’. Het verkleinen van gezondheidsverschillen is verschrikkelijk complex. Maar juist daarom zijn wij zo geïnspireerd door de concreetheid van het voorstel van Wenselaar. 

Verantwoordelijkheid beleggen, zien wij als een goed en essentieel begin. Het creëert noodzaak en verplichting om daadwerkelijk in samenwerking stappen te zetten in het verkleinen van gezondheidsverschillen. Gezondheid is ten slotte niet alleen een verantwoordelijkheid van het individu, het is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. 

Wij hopen dat dit idee bij Rutte en zijn huidige kabinet aan komt. Dat een gezagsdrager verantwoordelijk wordt voor het verkleinen van gezondheidsverschillen en een gezondheidsplicht belegd wordt bij zorgverzekeraars. Wanneer dit werkelijkheid wordt, dragen wij als Raedelijn graag bij aan de uitvoering hiervan!”

Karlijn van Kats & Marieke de Jong