Samenwerking met impact

Organisaties op het gebied van zorg en gezondheid staan continu voor de uitdaging om de zorg kwalitatief, bereikbaar en betaalbaar te houden. Dat kan alleen door samen te werken. Tussen organisaties, maar vooral ook over de verschillende domeinen heen. Vanuit Raedelijn bouwen wij aan betekenisvolle netwerken en organiseren, begeleiden wij programma’s en projecten die hieraan bijdragen. Eén van onze uitgangspunten is dat wij bij alle opdrachten ‘de impact aantonen en inzichtelijk maken’. Daarbij monitoren we de voortgang en maken we resultaten zichtbaar voor evaluaties. Maar wat betekent dit nu écht: ‘de impact van projecten en activiteiten aantonen’?

Wat doet Raedelijn?
Laten we beginnen bij het begin. Wat doet Raedelijn? Ons werk bestaat bijvoorbeeld uit het opzetten van een nieuwe werkwijze voor integrale ouderenzorg in de wijk. Dat doen we op de werkvloer, samen met professionals. Of wij werken mee aan een nieuw project in de spoedzorg waar eerst een gedeeld beeld voor gemaakt moet worden. Óf we zijn als kwartiermaker actief op bestuurlijk niveau om in een regio aan een gezamenlijke ambitie voor de Jeugdzorg te werken. Deze voorbeeldprojecten zijn verschillend van aard en hebben daarmee een ook verschillende vormen van ‘impact’.

Bij de eerste verandert er concreets iets in het zorgproces, bij de tweede komen knelpunten en kansen boven tafel en bij het derde voorbeeld is de impact meer randvoorwaardelijk om de samenwerking op het niveau van de professionals te faciliteren. Deze verschillende vormen van impact vragen alle drie om een andere aanpak van het meten van de impact.

Impact als middel
Belangrijke kanttekening: het aantonen van impact is geen doel op zich, maar een krachtig middel om effectieve samenwerkingen aan te jagen, te inspireren en te organiseren. Concreet onderscheiden wij drie typen van activiteiten binnen ons werk. Deze typen van activiteiten kunnen uiteraard ook gelijktijdig in een opdracht voor komen. Het betreft randvoorwaardelijke, verkennende en interveniërende activiteiten.

In onderstaande infographic is deze verdeling schematisch weergegeven. Het figuur illustreert vervolgens onze way of working voor het aantonen van impact.

Laten we eens inzoomen op de verschillende activiteiten.

Randvoorwaardelijke activiteiten

Hieronder verstaan wij activiteiten die gericht zijn op het scheppen van de juiste randvoorwaarden om tot betekenisvolle samenwerking (in netwerken) te komen. Als het gaat om regionale netwerken is dit meestal een bestuurlijk traject, in wijknetwerken zijn de managers (tactisch niveau) en eventueel professionals (operationeel niveau) betrokken. Netwerkontwikkeling op deze verschillende niveaus is een continu proces dat regelmatig ‘gemeten’ kan worden op voortgang. Wij meten het resultaat van onze inspanningen bijvoorbeeld af aan:

• Een door de betrokken partijen onderschreven ambitie welke richtinggevend is voor de samenwerking en vervolgactiviteiten;
• Afspraken over de organisatie van en besluitvorming in de samenwerking (governance). Dit kan, indien partijen dat wensen, uitmonden in een formele overeenkomst;
• Hoe is de kwaliteit van de samenwerking? Wij beschikken over een methode waarbij aan de hand van een aantal vragen de kwaliteit van de samenwerking kan worden beoordeeld. Tevens wordt dan inzichtelijk aan welke onderdelen nog gewerkt moet worden.

Verkennende activiteiten

Dit zijn activiteiten die wij uitvoeren voorafgaand aan een inhoudelijk project, bijvoorbeeld om de doelgroep nader te bepalen of om te bekijken waar de knelpunten het grootst zijn. Ook kunnen verkennende activiteiten erop gericht zijn om de ambitie op strategisch niveau met bestuurders vast te stellen. Of om de haalbaarheid van een gezamenlijk project te bepalen. Verkennende activiteiten zijn erop gericht om een gezamenlijk vertrekpunt vast te stellen van waaruit verdere acties kunnen worden ontplooid.

Wanneer vinden wij een verkennende fase geslaagd?

• Als wij op strategisch niveau ambities en belangen van partijen in beeld hebben gebracht en er aangrijpingspunten te benoemen zijn die de samenwerking kunnen versterken;
• Indien wij een analyse van de knelpunten hebben gemaakt die door de betrokken partijen wordt herkend;
• Als wij een analyse van een vraagstuk, regio, wijk of doelgroep hebben gemaakt, waarbij de duiding door betrokkenen wordt gegeven en hier overeenstemming over bestaat;
• Als we samen met de opdrachtgever(s) tot een set indicatoren komen die als basis dient voor het meten van voortgang tijdens de daadwerkelijke uitvoering van een project, interventie of activiteit.

Bovenstaande voorbeelden zijn geen óf- óf maar kunnen ook gezamenlijk in één project/ activiteit aan de orde komen.

Interveniërende activiteiten

Hieronder verstaan wij de uitvoering van projecten, pilots of proeftuinen waarbij het doel is om de zorgverlening te veranderen, verbeteren of voorkomen. Van deze inspanningen meten wij naast de voortgang, ook het effect.

De voortgang meten we aan de hand van vooraf afgesproken procesindicatoren zoals aantal deelnemers/gebruikers of het aantal contacten. Het effect meten we ook op basis van de Triple Aim: ervaren kwaliteit van zorg, gezondheid van de populatie en doelmatigheid van de zorgverlening. Hier voegen wij in de praktijk een vierde ‘aim’ aan toe: samenwerking tussen professionals (ook wel werktevredenheid).

Niet alleen cijfers

Al onze impactanalyses betreffen zowel kwantitatieve als kwalitatieve data. Voor wat betreft de kwantitatieve data maken we zoveel mogelijk gebruik van open source data zo nodig aangevuld met data uit de registratiesystemen van de betrokken partijen. Ons uitgangspunt is hierbij: probeer altijd gebruik te maken van bestaande registraties om zo extra registratielast te voorkomen. Kwalitatieve data verzamelen we door vragenlijsten uit te zetten onder afgebakende doelgroepen, ophalen van ervaringsverhalen, focusgroepen en interviews.

Het continu meten van impact vraagt om een monitoringsinstrument waarin inzichtelijk wordt gemaakt waar we staan met de samenwerking en wat deze oplevert. Dit kan uiting krijgen in verschillende vormen, zoals een online dashboard, schriftelijke voortgangsrapportages of een infographic. Meten van impact vormt een structureel onderdeel van al onze activiteiten op het gebied van samenwerking over de domeinen heen.