Gezondheidszorg on steroids

‘De zorg in Nederland moet anders.’ Het is het mantra van opeenvolgende kabinetten de afgelopen 20 jaar. En de lijn lijkt logisch, meer voorkomen en minder dure zorg. Het IZA stelt een riante 2,8 miljard beschikbaar om die transities komende jaren mogelijk te maken. En daarnaast zijn er nog genoeg andere subsidies beschikbaar, zoals van ZonMW. Subsidies die soms vooral lijken te willen uitstralen dat geld alles mogelijk moet maken, want vaak zijn de subsidies bedoeld voor taken die door andere organisaties al worden uitgevoerd.

Met al die middelen zou je zeggen dat die transitie, die al jaren wordt beoogd, nu wel op gang komt. Want er is geld genoeg om dat mogelijk te maken. Maar juist dat geld leidt af van wat er écht moet gebeuren. Het geld legt de focus op middelen, op aanvragen indienen, op verantwoording. Het is niet voor niks dat steeds meer bestuurders van zorginstellingen verstrikt raken in de bureaucratische jungle van het IZA. En daarmee vergroten die middelen precies het probleem: het moet juist structureel met minder geld en minder menskracht. Want wat we creëren met die 2,8 miljard? Een gezondheidszorg on steroids: veel geld in korte tijd, maar geen duurzame prestatieverbetering.

We zijn er het wel over eens dat we liefst willen dat de zorg minder geld kost en minder werknemers vraagt. Het IZA spreekt van transitiemiddelen. Dat zijn middelen voor een tijdje, tot 2026, en daarna moet het anders zijn geregeld. Hoe? Daar lijkt niemand nog een idee van te hebben. Dus eerst pompen we geld in het systeem in de hoop van een wenssituatie dat het daarna met minder geld toe kan. Een kortdurende optische prestatieverbetering.

Geef preventie de ruimte die nodig is

De meest effectieve weg is toch nog steeds: zorg voorkomen. Maar ondertussen gaat het vooral over het IZA, logisch want daar zijn ook de middelen. IZA is verschuiving in de hoop dat het wat oplevert, GALA is waar het echt om gaat; namelijk preventie. Dus in het GALA zou het moeten gebeuren! Als we nou eens die 2,8 miljard gelijk gaan verdelen tussen IZA en preventie. Dat vergroot de noodzaak van daadwerkelijk verschuiving en geeft preventie eindelijk de ruimte die nodig is om zorg echt te voorkomen. En nog belangrijker: geen steroids maar ruimte om duurzaam gezonder te worden en te blijven.