Mentale gezondheid en GGZ staan al jaren hoog op de agenda. De druk op het systeem vraag steeds meer om vernieuwende oplossingen. In de regio Noordwest Veluwe speelt het Praktijkhuis Ixta Noa een belangrijke rol binnen de GEM-beweging. Aukje Otter, van Ixta Noa in Harderwijk, deelt hoe ervaringsdeskundigheid en samenwerking met ervaringsdeskundigen bijdragen aan herstel en aan een krachtig netwerk van zorg en ondersteuning.
We schreven al eerder over de toekomst van de GGZ. Dit artikel is daar een vervolg op. Nog niet gelezen? Lees het artikel .
De kracht van ervaringsdeskundigheid
"Ervaringsdeskundigheid is meer dan alleen je eigen ervaring met mentale gezondheid," legt Aukje van Ixta Noa uit. “Het gaat om bewust professioneel bekwaam worden. Ik heb hiervoor een opleiding gevolgd aan Windesheim, gericht op ervaringsdeskundigheid in de zorg." Aukje vertelt hoe zij door haar opleiding en praktijkervaringen leerde om haar persoonlijke herstelervaringen en die van de mensen die ze spreekt in het Praktijkhuis te gebruiken in de ondersteuning van anderen. "Ervaringsdeskundigheid is dus het vermogen om die ervaring professioneel in te zetten, om anderen te ondersteunen in hun herstel, en van elkaar te leren."
Bij Ixta Noa benutten en vergroten ze deze kennis, onder andere met een pakket interne trainingen. Aukje: “Vrijwilligers en medewerkers hebben allemaal verschillende achtergronden en andere ervaringen. Met de trainingen leren ze hun eigen verhaal te gebruiken om anderen te helpen.” Niet door diagnoses of behandelmethoden centraal te stellen, maar door de mens achter de aandoening te zien.
"Wij geloven erin dat iedereen het waard is," zegt Aukje. "Het gaat erom dat mensen zich gezien en gehoord voelen. Niet alleen als patiënt, maar als mens met een eigen verhaal. Hier bij Ixta Noa mag je gewoon zijn, je hoeft niet meteen iets. Iedereen mag zichzelf zijn, iedereen is oké. Daar komt natuurlijk nog een heleboel achteraan, maar dat is wel waar het begint.”
Samenwerking als sleutel tot succes
De samenwerking met andere instellingen voor zorg en welzijn in de regio is essentieel voor het werk van Ixta Noa. “We werken samen met organisaties als GGZ Centraal, Iriszorg en Woonzorgnet. Samen bouwen we aan een herstelnetwerk dat mensen met psychische kwetsbaarheden ondersteunt,” vertelt Aukje.
Ixta Noa versterkt de kracht van ervaringsdeskundigheid in de regio Noordwest Veluwe ook door een stevige rol in te nemen in de GEM-beweging. “We willen vanuit verschillende disciplines, inclusief ervaringsdeskundigheid, een stabiel aanbod van hersteltrainingen en ondersteuning bieden. Dit kan alleen als we samenwerken binnen het ecosysteem mentale gezondheid, daarom pakken wij onze positie in de verschillende veranderateliers,” benadrukt Aukje. "Het GEM-model biedt ruimte voor samenwerking tussen theoretische kennis en ervaringskennis, wat zorgt voor meer begrip en betere zorg waarbij we elkaar aanvullen en versterken."
De toekomst van ervaringsdeskundigheid
Aukje heeft een duidelijke wens voor de toekomst van ervaringsdeskundigheid: een vaste plek in het zorglandschap. “We streven ernaar dat ervaringsdeskundigheid wordt gezien als essentieel onderdeel van zorg en welzijn rondom mentale gezondheid, en niet alleen als waardevolle kennisbron. Hiervoor is nog heel wat missiewerk nodig, want er rust wel een stigma op ervaringsdeskundigheid. Vaak is dat onwetendheid, want vrijwel iedereen die ervaring heeft met ervaringsdeskundigheid is om.”
Het verkennende gesprek
Een van de veranderateliers waar Aukje een grote rol in heeft is het verkennende gesprek. “Ik doe de verkennende gesprekken samen met consulenten van de gemeente Putten. Door hen goed te informeren over de toegevoegde waarde van ervaringsdeskundigheid, durfden ze de samenwerking wel aan.” De consulent kon tijdens de gesprekken met eigen ogen zien wat ervaringsdeskundigheid kan bijdragen. “Ervaringsdeskundigheid is eigenlijk een brug tussen een bewoner en de gemeente. We kunnen scherpe, kritische vragen stellen omdat we beide kanten van het verhaal kennen. Zo zijn we een goede gesprekspartner voor beide partijen.”
Als bewoners dan ook nog terugkoppelen dat ze zich door onze aanwezigheid serieus genomen voelen, is Aukje helemaal trots. “Dat een bewoner ervaart dat wij er voor hen bij zitten en dat we gelijken zijn. Dat is heel belangrijk!”